Hvað er vatnslás?

Vatnslásinn eða „hitastillirinn“ er einn af meginþáttum kælikerfis bílvélarinnar, sem stjórnar flæði kælivökva milli vatnskassans og vélarinnar.

Þó að hann sé nú ekki svo stór (passar í lófa), þá er verkið sem hann framkvæmir mikilvægt til að vélin í bílnum haldist innan öruggs vinnuhitastigs.

Of mikill hiti í of langan tíma, og bíllinn getur endað með sprungna vélarblokk eða ónýta „heddpakkningu“ (í grundvallaratriðum tvær verstu aðstæðurnar).

Hvernig virkar vatnslásinn?

Þegar kælivökvi flæðir í gegnum vélina tekur hann til sín umframhita. Þegar kælivökvinn fer úr vélinni fer hann í vatnskassann, þar sem umframhitinn er fjarlægður. Hann stoppar síðan á nokkrum stöðum í viðbót á leið sinni í gegnum kælikerfið og endar aftur í vélinni.

Þegar kælivökvinn í vélinni verður of heitur opnast þessi loki og lætur hann fara í vatnskassann þar sem hann kólnar. Ef það er ekki hitað, helst vatnslásinn lokaður, sem gerir kælivökvanum kleift að halda áfram að streyma inni í blokkinni, og einnig til miðstöðvarinnar sem nær fyrr að hita innanrými bílsins.

Hvernig veit vatnslásinn hvenær hann á að opna eða loka? Hann inniheldur einstaka tegund af vaxi sem virkar sem stækkandi eða „þenjandi“ efni. Þegar hitinn nær ákveðnu hitastigi þenst efnið út sem opnar lokann.

Þegar hitinn minnkar dregst efnið aftur saman og færir lokann aftur í venjulega lokaða stöðu.

Eins og þú gætir hafa giskað á mun vél sem keyrir á mjög heitum kælivökva ekki geta kólnað niður, sem þýðir að hún er í hættu á að ofhitna. Við skulum nú líta á nokkur af algengustu merkjunum sem benda til þess að vatnslásinn þurfi athygli og skoðunar (og jafnvel útskiptingar).

Hver eru einkenni bilaðs vatnsláss?

Léleg afköst vélarinnar

Ímyndaðu þér að fara út í langa gönguferð á heitum sumardegi til að komast að því að þú komst ekki með neitt vatn. Það er engin leið að þú gætir haldið áfram lengi.

Það er nákvæmlega þannig sem þetta virkar fyrir bílinn líka. Ef vatnslásinn virkar ekki rétt getur vélin ekki kælt sig niður. Þegar þetta gerist muntu taka eftir minnkandi afköstum vélarinnar þar sem hún á erfitt með að halda aflinu.

Eitt af augljósari merkjunum um að eitthvað inni í kælikerfinu sé bilað er aukin eyðsla eldsneytis.

Ef vatnslásinn er fastur í opinni stöðu mun kælivökvinn flæða stöðugt. Þetta getur komið í veg fyrir að vélin nái ákjósanlegum vinnuhita sem dregur úr atriðum eins og vélarafli og sparneytni.

Hin hliðin á málinu er vél sem er að ofhitna, sem getur verið alvarlegt mál. Þetta gerist þegar vatnslásinn festist lokaður og leyfir ekki heitum kælivökvanum að kólna í vatnskassanum.

Þegar þetta er skilið eftir ómeðhöndlað of lengi getur það valdið raunverulegum skaða á vélinni.

Þó að margt geti valdið ofhitnun vélar er gallaður vatnslás eitt af því fyrsta sem ætti að athuga.

Breytilegt hitastig vélarinnar

Hitaviðvörunarljós

Annað hitatengt einkenni eru miklar sveiflur í hitamælinum. Ef þú tekur eftir því að mælirinn fer oft úr heitu í kalt (eða öfugt) getur það verið vegna bilaðs vatnsláss.

Ef hitastillirinn er ekki að opnast/lokast eins og hann ætti að gera, er ekki hægt að stjórna kælivökvanum sem flæðir út úr vélinni. Þetta getur ruglað kerfið og valdið því að mælirinn sýnir ekki rétta stöðu.

Kælivökvi lekur

Annað merki um að vatnslásinn sé bilaður er ef þú sérð appelsínugula eða græna vökvapolla undir bílnum. Þegar lokinn leyfir ekki vökva að flæða út úr vélinni getur það valdið skemmdum á slöngum/hosunum í kring, sem veldur því að þær leki.

Ef þetta einkenni passar við eitthvað af hinum á þessum lista gæti verið kominn tími til að athuga vatnslásinn.

Hvernig athugarðu vatnslásinn?

Fyrst skaltu ræsa vélina og láta hana ganga í lausagangi í eina eða tvær mínútur. Eftir það skaltu opna vélarhlífina og líta inn til að sjá hvort kælivökvi flæði.

Á þessum tímapunkti ætti vélin ekki að vera nógu heit til að kælivökvi sé nauðsynlegur, svo hann ætti ekki að flæða. Ef það gerist, er vatnslásinn líklega fastur opinn.

Hinn möguleikinn er að lokinn sé fastur lokaður.

Til að athuga þetta skaltu láta vélina hitna aðeins meira þar til hún hefur náð kjörhitastigi, athugaðu síðan hvort einhver kælivökvi flæðir. Ef það er ekki, ætti það að passa við hækkandi hitastig sem sýnt er á mælaborðinu.

Hvort sem er bendir til þess að þú þurfir nýjan vatnslás. Það fer eftir því hversu klár þú ert undir húddinu á bíl, þú gætir kannski skipt um það sjálfur fyrir á alls ekki svo háa fjárhæð. Annars mun verkstæði sjá um það fyrir þig.

Það er líka auðvelt að athuga vatnslás ef það er þegar búið að taka hann úr bílnum.

Það þarf að byrja að skoða hvort hann er lokaður eða opinn. Ef hann er lokaður settu þá vatnslásinn í skál og helltu ca 70 gráðu heitu vatni yfir vatnslásinn þannig að hann sé umlukinn heitu vatni. Ef hann virkar rétt þá á hann að opnast hægt og rólega. Ef hann opnast alls ekki þá er búið að sannreyna að hann er bilaður.

Með lítilli stærð fylgir mikil ábyrgð

Fyrir utan stærðina hefur vatnslásinn í bílnum mikilvægu starfi að gegna. Ef hann virkar ekki eins og hann ætti að gera og þú hunsar einkennin sem benda til þess, muntu að lokum enda með stóran viðgerðarreikning (sem skiptir máli).

Vertu ábyrgur bíleigandi og sjáðu vel um bílinn alla tíð. Þetta er án efa besta leiðin til að tryggja að hann haldist í góðu lagi.

(byggt á grein á vef AutoChimps og eigin upplýsingum)