Bílaiðnaðurinn hefur gert sitt til að mæta sífellt vaxandi kröfum um minni mengun frá bílum.
Á síðustu árum og áratugum hefur mikið verið gert til að minnka mengun frá bílum. Tækni bílvéla hefur verið gerð betri, rafræn stýring á flæði eldsneytis hjálpar mikið til við að „fullkomna“ brunann svo minni mengun komi í útblásturinn.
Eitt af því fyrsta sem bætt var við útblástursrásina í bílunum var svonefndu hvarfakútur. Búnaður sem er hannaður til að draga úr mengun í útblæstri.
Hann er byggður upp af ýmsum efnum sem aðstoða við það að fullkomna brunann frá bílvélinni þannig að minna af eiturefnum fari út í andrúmsloftið frá útblæstrinum.
Vegna þessara dýru málma sem eru notaðir við framleiðslu á hvarfakútum hafa þeir verið vinsælir meðal þjófa og því miður hafa koma æ fleiri fréttir af slíkum þjófnuðum, jafnval úr flota bílaleigubíla sem standa og bíða eftir viðskiptavinum.
Oft er þetta tilfinnanlegt tjón því hver hvarfakútur getur kosta allt að þrjú hundruð þúsundum, en þetta er að vísu breytilegt eftir tegundum.
Dæmigerður hvarfakútur.
Hvað er hvarfakútur og hvernig virkar hann?
Meðalbíll er með fullt af hlutum — um 30.000 — og hver hlutur hefur ákveðna virkni. Allt frá einföldum boltum og róm sem halda öllu saman til vélarinnar sjálfrar, hver bíll er flókin samsetning þessara hluta. Svo, þegar kemur að hvarfakútnum, þá er það að hlutverk hvarfakúts er að breyta skaðlegum mengunarefnum í minna skaðlegan útblástur áður en þau fara út úr útblásturskerfi bíls.
Ef bíllinn þinn var framleiddur eftir 1975, þá er svarið líklegast að hann sé með hvarfakút. Hver bíll á veginum er uppspretta skaðlegra kolmónoxíðs, kolvetnis og köfnunarefnisoxíða. Þar sem miklum fjölda bíla er ekið á hverjum degi getur þessi mengun og reykur skapað stór vandamál. Útblásturslosun stuðlar að öndunarsjúkdómum, lélegum loftgæðum og umhverfismengun.
Til að berjast gegn þessum skaðlegu áhrifum herti til dæmis umhverfisverndarstofnunin bandaríska (EPA) reglur um mengunarvarnir um miðjan áttunda áratuginn og hvarfakúturinn hefur verið nauðsynlegur íhlutur í alla bíla síðan á árinu 1975.
Sótagnasíur (DPF) í bílum með dísilvélum
Díselvélar framleiða mikið af sóti (svifryki) sem getur valdið öndunarerfiðleikum og stuðlað að hættu á hjarta- og æðasjúkdómum.
Nútíma dísilbílar (frá 2009) verða að vera búnir dísilagnasíu (DPF) í útblæstrinum til að stöðva þetta sót sem berist út í andrúmsloftið.
Stefnt er að 80% samdrætti í útblæstri agna en tæknin er ekki vandræðalaus og tæknimenn eru oft kallaðir að bílum með stíflað rakaspjald.
Dísilagnastía (DPF).
Til að viðhalda frammistöðu þarf að tæma DPF reglulega. Þetta er venjulega gert óvirkt í ferli sem kallast „endurnýjun“: þegar útblásturshitastigið er nógu hátt, þegar vélin vinnur á meiri hraða og eftir lengri akstur.
Sótið sem safnað er brennur af og skilur aðeins eftir örlítið af öskuleifum.
Ekki er hægt að fjarlægja ösku – nema DPF-sían sé fjarlægð úr ökutækinu og send í burtu í sérfræðiþrif – en DPF í bíl sem er notaður á réttan hátt ætti að vera góð vel yfir 160.000-200.000 km.
Virk endurnýjun
Margir bílar eru ekki notaðir þannig að óvirk endurnýjun fari í gang svo bílaframleiðendur byggja inn „virka“ endurnýjun þar sem vélstýringarhugbúnaðurinn skynjar að sían er að stíflast og dælir auka eldsneyti inn í vélina til að hækka útblásturshitastigið og koma af stað endurnýjun.
Virk endurnýjun verður hafin á um það bil 500 km. fresti eða svo eftir því hvernig bílinn er notaður og mun taka 5 til 10 mínútur þar til að hún er yfirstaðin.
Við virka endurnýjun gætirðu tekið eftir:
Kæliviftur í gangi
- Hraðari lausagangur vélarinnar
- Sjálfvirk stöðvun/ræsing virkar ekki
- Aukin eldsneytisnotkun
- Heit, sérstæð lykt frá útblástursloftinu.
- Vélin hljómar öðruvísi
Hvarfakútar og DPF-síur fjarlægðar úr bílum
Á undanförnum árum hefur töluvert frést af því að þessir kútar séu fjarlægðir úr bílum til að auka afl þeirra. Það er skoðun margra bíleigenda að þeir dragi verulega úr afli bíla, en víðtækar rannsóknir hafa sýnt fram á að hvarfakútar draga úr afli í ökutækjum en aðeins lítillega. Þetta er vegna þess að þeir eru að láta vél ökutækisins vinna aukavinnu og setja í raun álag á vélina. Hins vegar ætti hvarfakútur ekki að hafa áhrif á kílómetrafjölda eða draga verulega úr afli nema hann virki rangt.
Sé þessum búnaði breytt eða hann fjarlægður kallar það á endurskoðun
Þá er komið að átæðunni fyrir þessum skrifum, en athygli okkar var vakin á því að ef fiktað er í þessum búnaði eða hann er fjarlægður úr bílnum kallar það á endurskoðun og ferð á verkstæði til að lagfæra þetta, oft með miklum aukakostnaði.
Tilefnið fyrir þessum skrifum er eftirfarandi smágrein frá bifvélavirkja þar sem hann er að vekja athygli á þessu:
„Í sennilega 10 ár eða jafnvel lengur þá höfum við á verkstæðinu ekki tekið að okkur að fjarlægja DPF(sótagnasíur), ekki gert það fyrir okkur sjálfa né aðra, það er bara ekki gert inn á okkar verkstæði.
Öll þessi ár hefur verið vælt og grenjað yfir því að við gerum þetta ekki, margir reynt að pressa mikið á okkur að gera þetta en við höfum alltaf vitað að þetta væri ólöglegt og að þetta kæmi í bakið á þeim sem gera þetta.
Núna 1. mars var skoðunarhandbók breytt svo ef það er búið að eiga við eða fjarlægja mengunarvarnarbúnað þá er það endurskoðun.
Í dag fengum við svo fyrsta símtalið þar sem maður fékk endurskoðun á bílinn sinn vegna þess að það var búið að fjarlægja DPF úr bílnum. Hann sér núna fram á um 300-400 þúsund króna viðgerð við að setja nýja síu í bílinn og mappa hann aftur af því að einhver sérfræðingur sagði honum að láta fjarlægja þetta úr bílnum.
Þetta er að fara kosta rosalega marga rosalega mikla peninga því þessi sía getur kostað um og yfir milljón kall.
Rosalega er ég feginn að við höfum tekið þessa ákvörðun á sínum tíma.
Hafið þetta endilega í huga þegar þið fjárfestið í nýjum eða notuðum diesel bíl eða ef einhver sérfræðingur ráðleggur ykkur að láta taka þessa síu úr“.
Svo mörg voru þau orð frá reyndum aðila í þessum málum, og kunnum við honum þakkir fyrir að vekja máls á þessu og vonum við að þau veki einhvern til umhugsunar.
Umræður um þessa grein